“อัตลักษณ์” วัฒนธรรม “ลุ่มน้ำหลังสวน”

“อัตลักษณ์” วัฒนธรรม “ลุ่มน้ำหลังสวน”

“อัตลักษณ์” วัฒนธรรม “ลุ่มน้ำหลังสวน”

ตักบาตรเทโว-ทอดผ้าป่าสลากภัต-แห่พระ-แข่งเรือขึ้นโขนชิงธง

กัณฐ์เกษม จาวยนต์ : เรียบเรียง

งานประเพณีแห่พระแข่งเรือขึ้นโขน-ชิงธง ชิงโล่และถ้วยพระราชทาน อำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร เป็นประเพณีสำคัญคู่บ้านคู่เมือง ที่สืบทอดกันมายาวนาน โดยงานจะเริ่มขึ้นในตอนเช้ามืดของวันแรม ๑ ค่ำ เดือน ๑๑ ของทุกๆปี โดยจะมีการตักบาตรเทโวในตอนเช้าของวันนั้น ชาวหลังสวนและอำเภอใกล้เคียง ซึ่งในรอบปีหนึ่งๆไม่ว่าจะอยู่ที่ใด ต้องนัดหมายกันกลับบ้านคืนถิ่นมาร่วมทำบุญพร้อมหน้าพร้อมตากับครอบครัวในวันสำคัญนี้ ร่วมกับพุทธศาสนิกชนจากทั่วทุกสารทิศ ที่ต่างหลั่งไหลมาร่วมทำบุญตักบาตรข้าวสารอาหารแห้งกันกับขบวนเรือพระบกอย่างเนืองแน่นบนถนนในตัวเมืองหลังสวน ณ บริเวณจัดงานซึ่งก็คือถนนเส้นสำคัญในตัวเมือง ภิกษุสงฆ์ สามเณร จากแทบทุกวัดในจังหวัด ได้รับนิมนต์เข้ามาบิณฑบาตนับพันองค์ เพื่อรองรับกับศรัทธาของคลื่นมหาชนที่ต่างมุ่งกันมาร่วมทำบุญในงานประเพณีฯกันตั้งแต่รุ่งเช้า พร้อมๆไปกับการทอดผ้าป่าสลากภัต คือการที่พระภิกษุและสามเณรจับฉลากพุ่มผ้าป่าของบรรดาทายกทายิกาที่ปวารณาเป็นเจ้าภาพผ้าป่า สลากภัต โดยวางกระจายอยู่ตามบ้านเรือน หรือบริษัท ร้านค้าทั่วไปทั้งตัวเมืองหลังสวน

เมื่อถึงเวลาสาย ขบวนอัญเชิญโล่และถ้วยพระราชทาน รางวัลเกียรติยศอันทรงคุณค่าของสนามแข่งเรือแม่น้ำหลังสวน และขบวนแห่รูปหล่อจำลองพระเทพวงศาจารย์ “ท่านเจ้าคุณเฒ่า” อริยสงฆ์ผู้ล่วงลับ ซึ่งเป็นผู้ที่มีบทบาทสำคัญในการให้ความอุปถัมภ์และเกื้อหนุนงานประเพณีฯนี้มาแต่ครั้งอดีต ตลอดจนขบวนแห่เรือพระบกจากวัดต่างๆ ที่ได้เสร็จสิ้นการตักบาตรไปแล้วในตอนเช้า ซึ่งเป็นริ้วขบวนแห่ที่มีความงดงามงามตระการตา จากความศรัทธาสามัคคีร่วมแรงร่วมใจ ของชาวบ้านในตำบล อำเภอต่างๆ สถาบันการศึกษา และองค์กรหน่วยงานต่างๆ ในขบวนยังมีการแสดงฟ้อนรำ การละเล่นพื้นบ้าน และขบวนหลายแบบหลากสีสัน โดยขบวนจะเคลื่อนตัวไปตามท้องถนนสายหลักกลางเมืองหลังสวนอย่างยิ่งใหญ่สวยงาม เพื่อเป็นการบอกกล่าวและเชิญชวนประชาชนทุกหมู่เหล่ามาร่วมงานสำคัญซึ่งเวียนมาถึงอีกครั้ง

นอกจากขบวนแห่ทางบกแล้วยังมีขบวนแห่ทางน้ำในภาคบ่าย ที่จะมีทั้งเรือพระทางน้ำ ขบวนของบรรดาเรือยาวที่จะเข้าร่วมทำการแข่งขัน เรือประเภทสวยงาม บรรดาเรือกองเชียร์ต่างๆ และเรือประเภทตลกขบขันจากทั่วสารทิศ ก็มุ่งหน้ามาสู่ท่าน้ำวัดด่านประชากร แม่น้ำหลังสวน เพื่อเข้าร่วมขบวนแห่อย่างมากมายเต็มผืนน้ำ

แม่น้ำหลังสวนนอกจากจะเป็นแม่น้ำสายหลักของเมือง ทำหน้าที่เป็นสายธารให้สรรพชีวิตได้พึ่งพาอาศัยแล้ว ยังทำหน้าที่เป็นลำน้ำแห่งภูมิปัญญาและศรัทธาของผู้คน ที่ได้บรรพชนชาวลุ่มน้ำหลังสวน ได้ก่อกำเนิดมาเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมแห่งสายน้ำ สืบทอดต่อเนื่องกันมาสู่ชนรุ่นหลัง

ในแต่ละวันของงานประเพณีสองฟากฝั่งของแม่น้ำหลังสวนจะเนืองแน่นไปด้วยผู้คนจนแทบจะไม่มีที่ว่างให้เบียดแทรก ทั้งจากต่างอำเภอ ต่างจังหวัด และแม้กระทั่งชาวต่างชาติ เพื่อมาร่วมชม การแข่งเรือ “ขึ้นโขนชิงธง” อันเป็นเอกลักษณ์มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของลุ่มน้ำหลังสวน และร่วมสนุกสนานกับผู้คนในท้องถิ่น